تب مالت
1- تب مالت چه بیماری است وچگونه انتقال می یابد.
تب مالت یکی از رایج ترین بیماریهای مشترک بین انسان وحیوان در کشور می باشد.آنچه درمورد این بیماری بسیار حائزاهمیت است ، مزمن شدن آن درانسان وعوارض ناشی ازاین بیماری ودوران نسبتا” طولانی درمان است . نام دیگر این بیماری برسلوز (Brucellosis) می باشد که به نام باکتری عامل این بیماری یعنی بروسلا (Brucella) نام گذاری شده است . تب مالت به نامهای تب “مدیترانه ای ” و “تب مواج ” نیزخوانده می شود. بیماری درتمام سنین ودر هردوجنس زن ومرد دیده می شود.بیماری تب مالت از طریق شیر یا مصرف لبنیات حاصل از شیردام آلوده ویا ازطریق تماس مسقیم انسان با دام آلوده انتقال می یابد. لذا مصرف شیرآلوده وکلیه محصولات لبنی حاصل ازشیر آلوده وغیر پاستوریزه مانند کره ، پنیر ، خامه ، بستنی ، سرشیر … امکان انتقال این باکتری به انسان رافراهم می آورد.
درمواردی باکتری ازطریق هوا وازراه تنفس نیز انتقال می یابد که این مورد عمدتا” دردامپزشکان ، دامداران وافرادی که بادام آلوده سروکاردارند گزارش شده است . باکتری بروسلا دردام مانند گاو، گوسفند و بز شیوع دارد وباعث تلف شدن وسقط جنین دردامها می شود. قابل ذکر است که این باکتری ازدام به دام یا از دام به انسان قابل انتقال است لیکن انتقال آن ازانسان به انسان وجود ندارد.
بیماری درتمام فصول دیده می شود اما درفصل بهاروتابستان همزمان با فصل زایش وشیر دهی دامها ودر مناطق روستائی به دلیل تماس بادام ومصرف فراوردهای لبنی غیرپاستورریزه بیشتر دیده می شود.
2- علائم وعوارض بیماری :
دوره نهفتگی این بیماری اززمان نوشیدن شیرخام یاخوردن فراوردهای لبنیات آلوده میتواند ازیک تا سه هفته باشدوتاسه ماه یابیشتر هم گزارش شده است.بیماری معمولا بصورت تب شدید یاخفیف به صورت منظم یادورهای متناوب ، تعریق فروان بخصوص درشب ، خستگی ، بی اشتهایی .درد عظلاتی ، سردرد ، کاهش وزن ودردعمومی بدن ظاهر می شود. درصورت عدم تشخیص ودرمان دراین مرحله، بیماری به فاز تحت حاد ومزمن وگاهی اوقات موضعی برای سالها باقی می ماند . درنوع مزمن درگیری سیستم عصبی مرکزی ، استخوانها، کبد ، طحال ، قلب ، همراه باافسردگی ، ضعف وتحریک پذیری زیاد پدید می آید.
3- تشخیص آزمایشگاهی :
بیماری تب مالت رامی توان باانجام تست های آزمایشگاهی تشخیص داد. معیار تشخیص آزمایشگاهی مبتنی بر
الف : جداکردن عامل گونه های بروسلا ازکشت خون یانمونه های بالینی بیمار می باشد.
ب : انجام آزمایشات سروآگلوتیناسیون دریک یاچند نمونه ازسرم بیمار .
ج : انجام آزمایش 2ME برروی سرم بیمار .
و : انجام آزمایش کومبس رایت .
ح : انجام تست الایزا جهت تشخیص آنتی بادی های اختصاصی بروسلا .
مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت ودرمان موارد فوق را به عنوان معیاری های تشخیص قطعی بیماری تلقی می نماید.
تصمیم گیری درموارد درمان بیمار بادر نظرگرفتن نتایج آزمایشات و بررسی علائم بالینی واپیدومیولوژیک به عهده پزشک می باشد.
4- پیشگیری :
مهمترین واولین راه جلوگیری ازبیماری ، واکسیناسیون دامها است لیکن راه پیشگیری ازبیماری تب مالت درانسان ، خودداری ازمصرف شیر خام وغیرپاستورریزه وکلیه فراوردهای حاصل ازشیر غیرپاستورریزه است . جوشاندن شیرخام به ازبین رفتن باکتری کمک می کند. اما باید درنظر داشت که مدت جوشاندن ودرجه حرارت بسیار مهم است . 15 تا 20 دقیقه بطور کامل درحرارت 60 تا 100 درجه سانتیگراد کاملا درحالت جوش قرار گرفته واین دما باید بطور کامل درشیر پخش شود ، لذا هم زدن شیر درحالت جوشیدن هر چنددقیقه یکبار نیز لازم است . بهترین راه پیشگیری از تب مالت استفاده ازمحصولات پاستورریزه است .
5- درمان :
درمان بیماری تب مالت الزاما” ترکیبی و با بیش از یک دارومی باشدوتوسط پزشک پس ازانجام آزمایشات وتشخیص بیماری صورت می پذیرد. درمان دربزرگسلان ، اطفال وزنان شیرده یاباردار بامقادیر مشخص آنتی بیوتیکها تحت نظر پزشک صورت می پذیرد.
دوره درمان طولانی ومی تواند تا هشت هفته یابیشترنیزادامه داشته باشد.در افرادی که مشکلات معده ویا سابقه جراحی معده رادارند به دلیل کاهش اسید معده درصورت استفاده ازشیر آلوده یافرآوردههای آن ،امکان بروز بیماری بیشتر است .به دلیل اهمیت بیماری تب مالت درنقاط مختلف ایران ، مرکز مدیریت بیمارهای عفونی وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی هرساله آمار درگیری با این بیماری را منتشر نموده وراهکارهای اصلی ودستورالعمل های اجرائی درکنترل وپیشگیری آن را مورد بازبینی وتایید قرار می دهد.
رفرانس ها : 1- Medical Microbiology , Jawetz Melnick & Adelbergs 28 th Edition , 2019
راهنمای کشوری مبارزه با بروسلوز ( تب مالت ) چاپ سوم 1398 2-